Amnezia gluteale, ose sindroma e vitheve të “vdekura”, shfaqet kur muskujt glutealë harrojnë funksionin e tyre kryesor- stabilizimin e legenit dhe ruajtjen e drejtimit të duhur të trupit. Shkaku më i shpeshtë është qëndrimi i zgjatur ulur pa u ngritur dhe pa lëvizur, siç ndodh në punët sedentare, gjatë shikimit të televizorit apo aktiviteteve të tjera që përfshijnë ulje të gjatë dhe të përsëritur
Muskujt në fakt nuk janë “të vdekur”, por janë dobësuar dhe nuk aktivizohen siç duhet. Kjo gjendje mund të përmirësohet me ushtrime dhe lëvizje, por rikuperimi nga amnezia gluteale zgjat pothuajse dy herë më shumë sesa koha që është dashur për t’u zhvilluar problemi.
Ekzistojnë hapa që mund të ndërmerren për të parandaluar shfaqjen e kësaj sindrome, përpara se ajo të bëhet problem.
Çfarë është sindroma e vitheve të “vdekura”
Sindroma e vitheve të “vdekura”, e njohur edhe si sindroma e kompleksit të poshtëm të kryqëzuar, shfaqet kur dobësia muskulore krijon çekuilibër në zonën e vitheve. Kjo çon në ndjesinë e “mpirjes” ose “fikjes” së muskujve, prej nga vjen edhe emërtimi figurativ i kësaj gjendjeje.
Qëndrimi i zgjatur ulur në tavolinë apo në makinë është shkaktari më i zakonshëm. Mbajtja e kësaj pozite dobëson gradualisht gluteusin medius, një nga tre muskujt kryesorë të vitheve.
Gluteusi medius ka rol kyç në stabilizimin e ijëve dhe legenit. Kur ky muskul dobësohet, mund të shfaqen ndjesi të përkohshme mpirjeje ose shpimi në zonën e vitheve, por jo në këmbë apo shputa. Kjo shpjegon pse pas uljes së gjatë shfaqen hapa të pasigurt ose të ngathët.
Me kalimin e kohës, sindroma e vitheve të “vdekura” mund të përparojë në probleme më serioze, duke shkaktuar dhimbje në ije dhe në pjesën e poshtme të shpinës.
Ky problem mund të shfaqet edhe për arsye të tjera. Sportistët, veçanërisht vrapuesit e përkushtuar që neglizhojnë stërvitjen e kombinuar dhe shtrirjen e rregullt, mund të zhvillojnë sindromën e kompleksit të poshtëm të kryqëzuar për shkak të tendosjes muskulore, shkruan Very Well Health, përcjell Telegrafi.
Efektet e sindromës së vitheve të “vdekura”
Sindroma e vitheve të “vdekura” mund të shkaktojë probleme edhe në pjesë të tjera të trupit. Dobësia e muskujve glutealë lidhet me çrregullime si:
• Tendosje të kyçit të këmbës
• Dëmtime të ligamentit të kryqëzuar të përparmë
• Dhimbje në pjesën e përparme të gjurit
• Probleme me ekuilibrin
• Ngushtim femoroacetabular (FAI), që shkakton fërkim dhe konsumim të nyjës dhe mund të çojë në artrozë ose nevojë për zëvendësim të ijës
• Dhimbje në shputë
• Tendosje të muskujve të pasmë të kofshës
• Inflamacion i njërës ose të dy ijëve
• Dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës
• Rritje të rrezikut për lëndime të tjera
Simptomat e sindromës së vitheve të “vdekura”
• Dhimbje në kyçin e këmbës
• Dhimbje në ije, nëse njëra anë është më e prekur, mund të jetë shumë e dhimbshme shtrirja ose ushtrimi i presionit mbi të
• Dhimbje në gju
• Dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës
• Dhimbje e mprehtë në njërën ose të dyja këmbët, e ngjashme me dhimbjen e nervit shiatik
• Ndjesi parehatie ose mpirjeje në vithe
Rreziqet e sindromës së vitheve të “vdekura”
Kjo sindromë shkakton pasoja afatshkurtra dhe afatgjata. Fillimisht preken muskujt dhe nyjat, ndërsa me kalimin e kohës mund të zhvillohen dhimbje kronike, lëndime të përsëritura dhe kufizim i lëvizshmërisë.
Problemet afatshkurtra
Muskujt glutealë dobësohen dhe nuk funksionojnë në mënyrë optimale. Muskujt përreth detyrohen të kompensojnë, duke u mbingarkuar. Stabilizatorët e legenit dhe ijëve dobësohen, ndërsa muskujt lëvizës bëhen të tendosur. Kjo ndikon negativisht në stabilitetin e shtyllës kurrizore dhe trungut. Çekuilibri mes muskujve çon në dalje nga boshti normal i nyjave, duke krijuar pika nxitëse, shkurtim muskulor dhe lodhje.
Problemet afatgjata
Nëse nuk trajtohet, kjo gjendje rrit ndjeshëm rrezikun për lëndime serioze të ijëve, shpinës, gjunjëve dhe muskujve të kofshës. Mund të çojë në dhimbje kronike të shpinës dhe kufizim të përhershëm të lëvizshmërisë, madje edhe në nevojë për ndërhyrje kirurgjikale.
Ushtrime për sindromën e vitheve të “vdekura”
Për korrigjimin e çekuilibrave, fillimisht duhet të çlirohen dhe shtrihen muskujt tepër aktivë, ndërsa muskujt e dobësuar duhet të riaktivizohen dhe forcohen.
Një profesionist shëndetësor mund të rekomandojë fizioterapi, masazh dhe, nëse është e nevojshme, konsultë ortopedike. Para fillimit të ushtrimeve, këshillohet konsultim mjekësor për të shmangur lëndimet.
Ushtrime me ngarkesë:
• Ngritje e peshës nga toka
• Hap përpara
• Ulje-ngritje
• Ngjitje në shkallë
Pajisje ndihmëse (me mbikëqyrje profesionale):
• Shirita elastikë
• Pesha ndihmëse për kyçin e këmbës
Ushtrime pa ngarkesë:
• Ura gluteale me dy këmbë
• Ngritje anësore e këmbës në shtrirje të ijës
• Ura gluteale me një këmbë
Si kryhen ushtrimet
Planku anësor me ngritje të gjurit në pozicion guaskë
• Shtrihuni anash, me bërrylin poshtë shpatullës
• Gjunjët të përkulur 90 gradë
• Ngrini ijet duke shtrënguar gluteusin
• Hapni gjurin e sipërm
• Përsëriteni 12-15 herë për secilën anë
Ura gluteale
• Shtrihuni në shpinë
• Shtypni thembrat dhe ngrini ijët
• Përsëriteni 15–20 herë
Ngritje e këmbës në pozicion katërpikësh
• Në duar dhe gjunjë
• Ngrini këmbën anash
• Përsëriteni 15-20 herë për secilën anë
Lëvizje harkore me këmbë
• Shtrini këmbën pas
• Lëvizeni në formë harku
• Përsëriteni 15-20 herë për secilën anë
Si të ruhet aktiviteti i gluteusit
Ndërprisni qëndrimin ulur me lëvizje të shpeshta. Ngrihuni dhe ecni sa herë të jetë e mundur. Synoni të lëvizni të paktën çdo 20 minuta.
Përfshini ushtrime që forcojnë gluteusin dhe shtrijnë fleksorët e ijës. Shtrirja para dhe pas ushtrimeve është thelbësore, veçanërisht për personat që qëndrojnë shumë ulur.
Mënyra për të lëvizur më shumë dhe për të qëndruar më pak ulur
• Vendosni alarm për kujtesë lëvizjeje
• Shtrëngoni gluteusin dhe shtrini muskujt gjatë uljes
• Përdorni shkallët në vend të ashensorit
• Qëndroni herë pas here në këmbë
• Alternoni karrigen me top fitnesi
/Telegrafi/
