Pas vitesh rritjeje të dobët, eurozona ka dalë nga një periudhë inflacioni dhe normash interesi kufizuese. Me rritjen e fiksuar lart në agjendën politike, cili komb pritet të rritet më shpejt në vitet e ardhshme?
Një vorbull forcash makroekonomike kanë qenë në lojë në vitin 2025, me trazira politike dhe politikë monetare në ndryshim që i mban analistët në gatishmëri, shkruan euronews.
Pas një bumi pas pandemisë në vitin 2021 dhe një ngadalësimi pasues, ky vit është shënuar nga luftëra tregtare, kërcënime me tarifa dhe rënie të normave të interesit, transmeton Telegrafi.
Forca si inteligjenca artificiale dhe kushtet e përmirësuara financiare pritet të nxisin rritjen globale në vitet e ardhshme, sipas OECD-së.
Megjithatë, rreziqet për prodhimin mbeten – duke përfshirë dobësimin e tregjeve të punës. Vlerësimet e rritjes ndryshojnë gjithashtu shumë midis vendeve ndërsa rendi global ndryshon, me ndryshime të lidhura veçanërisht me zhvillimet teknologjike dhe dominimin e burimeve – ndër faktorë të tjerë.
Parashikimet e OECD-së sugjerojnë se rritja reale e GDP-së në eurozonë parashikohet të mbetet pas dy ekonomive më të mëdha në botë, SHBA-së dhe Kinës, në vitin 2025. Por çfarë e pret në vitin 2026 dhe 2027? Dhe si po shkojnë vendet individuale brenda eurozonës?
Rritja në vitin 2025: Finlanda mbetet prapa
Deri në fund të vitit 2025, Irlanda parashikohet të regjistrojë rritjen më të fortë në krahasim me vendet e tjera të OECD-së, me 10.2%.
Kjo rritje është “e nxitur nga eksportet farmaceutike të ngarkuara paraprakisht përpara tarifave amerikane” sipas raportit të Perspektivës Ekonomike të OECD-së, të botuar në dhjetor 2025.
Pas një sërë kërcënimesh në fillim të këtij viti, presidenti i SHBA-së, Donald Trump, njoftoi tarifa deri në 100% për produktet farmaceutike të importuara duke filluar nga 1 tetori.
Trump tha se përjashtime do t’u jepen kompanive që ndërtojnë një strukturë prodhimi amerikane. Megjithatë, BE-ja ka pretenduar se eksportet e saj janë të mbrojtura sipas një marrëveshjeje të mëparshme tregtare, duke vendosur tarifat amerikane për mallrat e bllokut në 15%.
Irlanda qëndron si një përjashtim në renditjen e OECD-së, pasi vendet e tjera me rritjen më të shpejtë janë Turqia me 3.6% dhe Polonia me 3.3%.
Megjithatë, GDP-ja në Irlandë është shpesh një tregues mashtrues për shkak të mënyrës se si është strukturuar ekonomia.
Për shkak të normave tradicionalisht të ulëta të taksave të korporatave në vend, Irlanda është shtëpia e një numri të madh shumëkombësh që regjistrojnë fitime në vend, duke shtrembëruar artificialisht PBB-në.
Në anën tjetër të renditjes së OECD-së, Finlanda parashikohet të mos tregojë rritje në vitin 2025. Besimi i dobët i konsumatorit dhe rënia e ndjeshme e ndërtimit të banesave për të korrigjuar furnizimin e tepërt kanë ndikuar shumë në prodhim, shpjegoi OECD-ja.
Viti tjetër: Rritje prej 1.2% në eurozonë
Rritja reale e GDP-së në eurozonë parashikohet të lehtësohet në mënyrë modeste nga 1.3% në vitin 2025 në 1.2% në vitin 2026, përpara se të rritet në 1.4% në vitin 2027.
Rritja e fërkimeve tregtare do të “kompensohet nga kushtet e përmirësuara financiare, shpenzimet e vazhdueshme kapitale nga fondet e Instrumentit të Rimëkëmbjes dhe Rezistencës (RRF) dhe tregjet e punës elastike”, tha OECD-ja.
RRF është instrumenti kryesor për të ndihmuar ekonomitë e BE-së të dalin më të forta dhe më elastike nga pandemia. Sipas RRF-së, Komisioni Evropian merr hua në tregjet e kapitalit duke lëshuar obligacione në emër të BE-së. Fondet e mbledhura u vihen më pas në dispozicion shteteve anëtare për të mbështetur reformat dhe investimet e mëdha.
Tre ekonomi evropiane janë në krye
Në vitin 2026, midis 27 vendeve evropiane, rritja reale e GDO-së pritet të shkojë nga 0.6% në Itali në 3.4% në Poloni dhe Turqi. Lituania vjen pas saj me 3.1%. Këto tre vende janë të vetmet që parashikohet të tejkalojnë mesataren globale prej 2.9%.
Në skajin më të ulët, Austria dhe Finlanda (të dyja me 0.9%) ndjekin Italinë. Ato janë të vetmet vende me rritje nën 1%.
Spanja kryeson rritjen midis pesë ekonomive kryesore
OECD vlerëson se Spanja do të rritet me 2.2% në vitin 2026. Kjo është norma më e lartë midis pesë ekonomive kryesore të Evropës, shumë përpara Mbretërisë së Bashkuar, e cila është më e afërta, me 1.2%.
“[Në Spanjë,] krijimi i fortë i vendeve të punës dhe rritja reale e pagave do të vazhdojnë të mbështesin konsumin privat. Rritja e investimeve do të mbështetet nga zbatimi i vazhdueshëm i Planit të Rimëkëmbjes, Transformimit dhe Rezistencës (RTRP) dhe kostot më të ulëta të financimit”, thuhet në raport.
Ekspozimi i drejtpërdrejtë i Spanjës ndaj tarifave të SHBA-së është i kufizuar, pasi eksportet e mallrave në Shtetet e Bashkuara përbëjnë vetëm 1.1% të GDP-së së saj.
Ndërkohë, në Mbretërinë e Bashkuar, kufizimet e shpenzimeve qeveritare dhe pasiguria do të ndikojnë gjithashtu në ritmin e zgjerimit. Tregu i punës po ftohet, me numrin e punonjësve të pagave që bie me rreth 0.4% në vitin deri në shtator, dhe numrin e vendeve të lira që bie me pothuajse 14% gjatë së njëjtës periudhë.
Gjermania dhe Franca parashikohet të rriten me 1%, ndërsa Italia ka normën më të ulët prej 0.6%.
“Zgjerimi fiskal parashikohet të nxisë aktivitetin ekonomik në Gjermani, duke reflektuar shpenzime më të larta për mbrojtje dhe infrastrukturë, por konsolidimi i pritur si në Francë ashtu edhe në Itali do të ngadalësojë rritjen”, zbuloi raporti i OECD-së.
Pesë ekonomitë kryesore në vitin 2027
Në vitin 2027, Spanja do të regjistrojë përsëri rritjen më të lartë reale të PBB-së midis pesë ekonomive kryesore, megjithëse norma e saj do të ulet në 1.8%. Gjermania pritet të përshpejtojë nga 1% në 1.5%. Mbretëria e Bashkuar dhe Italia do të shohin vetëm një rritje prej 0.1 pikësh krahasuar me vitin 2026, ndërsa Franca do të mbetet e pandryshuar në 1%.
OECD parashikon që Turqia do të ketë rritjen më të lartë në vitin 2027 midis 27 vendeve evropiane me 4%. Sipas organizatës, tarifat më të larta do të dobësojnë eksportet, por ndikimi pritet të jetë relativisht i vogël dhe jetëshkurtër.
Kushtet e përmirësuara financiare do të mbështesin konsumin dhe investimet private në vitin 2026 dhe 2027, të cilat nga ana tjetër do të nxisin importet. Rënia e inflacionit pritet gjithashtu të vazhdojë. Rimëkëmbje graduale në Finlandë
Pas një recesioni në vitin 2025, Finlanda do të shohë një përmirësim të dukshëm me rritje të GDP-së prej 0.9% në vitin 2026 dhe 1.7% në vitin 2027.
“Normat më të ulëta të interesit, një treg stabilizues i banesave, rritja e shpenzimeve për mbrojtjen dhe një rritje më e fortë e partnerëve tregtarë do të mbështesin rimëkëmbjen”, thuhet në raport.
Megjithatë, tarifat amerikane, pasiguria globale dhe konsolidimi fiskal mbeten pengesa. /Telegrafi/
